യൂബർ ഇന്ന് വളരെ സാധരണമായ ഒരു പേരാണ്. പാരീസിലെ തെരുവുകളിൽ ഒരു ടാക്സി കണ്ടെത്താൻ കഴിയാതെ വന്ന രണ്ട് കമ്പ്യൂട്ടർ എഞ്ചിനീയർമാരാണ് യൂബർ സേവനത്തിനുള്ള ആശയം തയ്യാറാക്കിയതെന്ന് കമ്പനി പറയുന്നു. ഇത് പെട്ടെന്ന് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മൂല്യവത്തായ സ്റ്റാർട്ടപ്പായി മാറി, വ്യക്തിഗത ഗതാഗതവും ഭക്ഷണ വിതരണവും ഏറ്റെടുത്തകൊണ്ട്, ഗിഗ് എക്കണോമിയുടെ തന്നെ വരവിന്റെ പ്രതീകമായി യൂബർ മാറി. ആരംഭിച്ച് 16 വർഷങ്ങൾ പിന്നിടിമ്പോൾ 2025ൽ കമ്പനിയുടെ വിപണി മൂലധനം 166 ബില്യൺ ഡോളറാണ്. നിരവധി വിവാദങ്ങൾക്കിടയിലും യൂബർ വളരുക തന്നെയാണ്.

യൂബറിന്റെ തുടക്കം

കമ്പനി പറയുന്നതനുസരിച്ച്, 2008-ൽ പാരീസിൽ നടന്ന ഒരു കോൺഫറൻസിൽ പങ്കെടുക്കുകയായിരുന്ന കമ്പ്യൂട്ടർ എഞ്ചിനീയർമാരായ ട്രാവിസ് കലാനിക്കിനും ഗാരറ്റ് ക്യാമ്പിനും ടാക്സി ലഭിക്കാതെ വന്നപ്പോഴാണ് യൂബർ എന്ന ആശയം പിറന്നത്. തുടക്കത്തിൽ, പ്രൊഫഷണലുകൾക്കായി ഒരു ഉയർന്ന നിലവാരമുള്ള “ബ്ലാക്ക്-കാർ” സേവനത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാൻ ക്യാമ്പ് ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നു, എന്നാൽ കാറുകളും ഗാരേജുകളും സ്വന്തമാക്കുക എന്ന ആശയം കലാനിക്കിന് ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ല. പുതിയ സംരംഭം ഒരു റൈഡ്-ഹെയ്‌ലിംഗ് ആപ്പിൽ മാത്രം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചാൽ മാത്രമേ അദ്ദേഹം ഇതിൽ ചേരാൻ സമ്മതിച്ചുള്ളൂ.

ഇരുവരും 2009-ൽ സാൻ ഫ്രാൻസിസ്കോയിൽ ഉബർകാബ് എന്ന പേരിൽ കമ്പനി സ്ഥാപിച്ചു, മൊബൈൽ ഫോൺ ആപ്പ് വഴി ക്രമീകരിക്കാൻ കഴിയുന്ന വേഗതയേറിയതും കൂടുതൽ ആഡംബരപൂർണ്ണവുമായ ടാക്സി പതിപ്പായി നിക്ഷേപകർക്ക് ഇത് അവതരിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. 2010 ജൂലൈയിൽ, സാൻ ഫ്രാൻസിസ്കോയിൽ കമ്പനിക്ക് ആദ്യത്തെ റൈഡ് അഭ്യർത്ഥന ലഭിച്ചു. നഗരത്തിലെ ഗതാഗത അതോറിറ്റി കമ്പനിയോട് റൈഡുകൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നത് നിർത്താൻ ആവശ്യപ്പെടുകയും പിഴ ചുമത്തുമെന്നും അതിലെ ആളുകളെ ജയിൽ ഇടുമെന്നും പോലുള്ള ബീഷണികൾ വരെ നേരിടേണ്ടി വന്നു. അതേ വർഷം ഒക്ടോബറിൽ, കമ്പനി യൂബർ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും 1.25 മില്യൺ ഡോളർ മൂലധന നിക്ഷേപം ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു. രണ്ടു മാസത്തിനു ശേഷം, റയാൻ ഗ്രേവ്സിന് പകരക്കാരനായി കലാനിക് സിഇഒ ആയി.

2016 മുതൽ 2023 ന്റെ ആരംഭം വരെ, വിപണി വിഹിതം പിടിച്ചെടുക്കാൻ ശ്രമിച്ചതിനാൽ യുബർ ഏകദേശം 30 ബില്യൺ ഡോളർ പ്രവർത്തന നഷ്ടം വരുത്തിവച്ചു. ഒരു പൊതു കമ്പനി എന്ന നിലയിൽ അതിന്റെ ആദ്യ വാർഷിക ലാഭമായ 1.89 ബില്യൺ ഡോളർ, 2023ലാണ് ലഭിച്ചത്.

യൂബറിന്റെ ചരിത്രത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട വർഷങ്ങൾ

2011
ന്യൂയോർക്കിൽ ഉബർ ലോഞ്ച് ചെയ്തു, കൂടാതെ പാരീസിൽ അതിന്റെ ആദ്യത്തെ അന്താരാഷ്ട്ര വിപണിയിലും കൈവെച്ചു. രണ്ട് ഫണ്ട്‌റൈസിംഗ് റൗണ്ടുകൾ കൂടി പൂർത്തിയാക്കി: 11 മില്യൺ ഡോളർ സമാഹരിക്കുന്ന സീരീസ് എ, തൊട്ടുപിന്നാലെ ഗോൾഡ്മാൻ ഷക്‌സിൽ നിന്നും ആമസോൺ സ്ഥാപകൻ ജെഫ് ബെസോസിൽ നിന്നും ഉൾപ്പെടെ 37 മില്യൺ ഡോളർ സമാഹരിച്ച സീരീസ് ബി.

2012
യുഎസിലും നിരവധി യൂറോപ്യൻ നഗരങ്ങളിലും യൂബെറുകൾ ലഭ്യമായി തുടങ്ങി. യൂബർ അതിന്റെ സേവനത്തിന്റെ കുറഞ്ഞ ചെലവിലുള്ള പതിപ്പായ ഉബർഎക്സ് അവതരിപ്പിച്ചു, ഇത് കമ്പനിയുടെ ഏറ്റവും ജനപ്രിയ ഓഫറായി മാറി.

2013
ചൈന, ഇന്ത്യ, റഷ്യ എന്നിവയുൾപ്പെടെ 40 രാജ്യങ്ങളിൽ പ്രവർത്തനം ആരംഭിച്ചു. ഇതിന്റെ മൂല്യം ഏകദേശം 3.5 ബില്യൺ ഡോളറായി.

2014
ലോകമെമ്പാടുമായി 250 സ്ഥലങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് യൂബർ പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഡിസംബറിൽ, ബ്ലാക്ക് റോക്ക്, ഗൂഗിൾ വെഞ്ച്വേഴ്‌സ് എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിക്ഷേപകരിൽ നിന്ന് കമ്പനി 1.2 ബില്യൺ ഡോളർ സമാഹരിച്ചു, ഏകദേശം 40 ബില്യൺ ഡോളറായി മൂല്യം ഉയർന്നു.

2015
ഉബർ 300 നഗരങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ആരംഭിച്ചു. അതിന്റെ ഭക്ഷണ വിതരണ സേവനമായ യൂബർ ഈറ്റ്സ് ന്യൂയോർക്ക്, ചിക്കാഗോ, ലോസ് ഏഞ്ചൽസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ അരങ്ങേറ്റം കുറിച്ചു.

2016
ചൈനയിലെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ യൂബർ ദിദിക്ക് വിറ്റു. പിറ്റ്സ്ബർഗിലും സാൻ ഫ്രാൻസിസ്കോയിലും അവർ ഒരു സ്വയംഭരണ ഡ്രൈവിംഗ് പൈലറ്റ് പ്രോഗ്രാം ആരംഭിച്ചു. നഗരത്തിന്റെ അംഗീകാരം തേടുകയോ, ലഭിക്കുകയോ ചെയ്യാത്തതിനാൽ സാൻ ഫ്രാൻസിസ്കോ പൈലറ്റ് പെട്ടെന്ന് അടച്ചുപൂട്ടി.

2018
മെയ് മാസത്തിൽ, യൂബർ മൊത്തം 10 ബില്യൺ യാത്രകൾ പിന്നിട്ടതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു, കഴിഞ്ഞ വർഷത്തേക്കാൾ ഇരട്ടിയിലധികം. യൂബർ അതിന്റെ സൗത്ത്ഈസ്റ്റ് ഏഷ്യൻ പ്രവർത്തനങ്ങൾ എതിരാളിയായ ഗ്രാബിന് വിറ്റു.

2019
മെയ് 10 ന്, യൂബർ ന്യൂയോർക്ക് സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ വ്യാപാരം ആരംഭിച്ചു. ആ ദിവസം അതിന്റെ ഓഹരി വില 7.6% കുറഞ്ഞ് ക്ലോസ് ചെയ്തു. തുടർന്നുള്ള മാസങ്ങളിൽ, കലാനിക് തന്റെ 2.5 ബില്യൺ ഡോളറിലധികം ഓഹരികൾ വിറ്റഴിച്ചു, കമ്പനിയിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിൻവാങ്ങി. വർഷാവസാനത്തോടെ, യൂബർ ഓഹരികൾ ഇനിഷ്യൽ ലിസ്റ്റിംഗ് വിലയേക്കാൾ മൂന്നിലൊന്ന് കുറഞ്ഞു. നിക്ഷേപകർ ഈ സാഹചര്യത്തെ “ഹൊറർ ഷോ” എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു.

ഐപിഒയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള വർഷങ്ങളിൽ ഉബർ ശ്രദ്ധേയമായ =വഴിത്തിരിവ് കൈവരിച്ചു. വിപണി വിഹിതം പിടിച്ചെടുക്കുന്നതിനായി പതിനായിരക്കണക്കിന് ഡോളർ ചെലവഴിച്ച ശേഷം, ഖോസ്രോഷാഹിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ കമ്പനി പ്രധാന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. റൈഡ്-ഹെയ്‌ലിംഗിനെ പാൻഡെമിക് സാരമായി ബാധിച്ചപ്പോൾ, യൂബർ ഈറ്റ്സ് അതിന്റെ ഉപഭോക്തൃ അടിത്തറയെ സജീവമായി നിലനിർത്തി. ഓട്ടോണമസ് കാറുകൾ പോലുള്ള കോർ അല്ലാത്ത ബിസിനസുകളെയും ഇത് ഒഴിവാക്കി.

കൂടാതെ, കമ്പനി ആപ്പിൽ പരസ്യം വികസിപ്പിക്കുകയും പലചരക്ക് ഡെലിവറിയും മറ്റ് യാത്രാ സേവനങ്ങളും വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ തുടങ്ങുകയും ചെയ്തു. 2024 ഫെബ്രുവരിയിൽ, ആദ്യ വാർഷിക ലാഭം ($1.89 ബില്യൺ) വെളിപ്പെടുത്തി ഒരു ആഴ്ച കഴിഞ്ഞ്, യൂബർ 7 ബില്യൺ ഡോളർ ഓഹരി-ബൈബാക്ക് പ്രോഗ്രാം പ്രഖ്യാപിച്ചു.

2025 ഫെബ്രുവരി ആയപ്പോഴേക്കും, യൂബർ ഓഹരികൾ എക്കാലത്തെയും ഉയർന്ന നിരക്കിനടുത്ത് വ്യാപാരം നടത്തി, 2019 ലെ വ്യാപാരത്തിന്റെ ആദ്യ ദിവസത്തെ ക്ലോസിംഗ് വിലയുടെ ഇരട്ടിയായി. കൂടാതെ, ഉബറിന്റെ യുഎസ് റൈഡ്ഷെയർ ബിസിനസ് മാർക്കറ്റ് ഷെയർ 2023 ജനുവരിയിലെ 70% ൽ നിന്ന് 2024 ഡിസംബറിൽ 76% ആയി വളർന്നു.

യൂബർ എപ്പോഴും വിവാദങ്ങളിൽ നിറഞ്ഞു നിന്നിരുന്നു, പ്രവർത്തനം നിരോധിക്കുന്നത്തിലേക്ക് നയിക്കാവുന്ന പ്രാദേശിക നിയമങ്ങൾ ലംഘിക്കാനുള്ള കമ്പനിയുടെ സന്നദ്ധതയാണ് ഇതിന് കാരണം. ചില രാജ്യങ്ങളിൽ യൂബർ ഇപ്പോഴും നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നാൽ നഗര യാത്രയെ സ്വാധീനിക്കുക എന്ന കലാനിക്കിന്റെയും ക്യാമ്പിന്റെയും ദർശനം ഭാഗികമായെങ്കിലും സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെട്ടു, ഖോസ്രോഷാഹിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ കമ്പനി ഉറച്ച നിലയിലായിരിക്കുന്നു, ഒടുവിൽ ഇപ്പോൾ ലാഭവും നേടുന്നു.